Emisión de Radiomende: "Samagosto"

Radio Mende comeza as súas emisións do curso 2024-2025 con dous  programas sobre a celebración no centro do Samagosto.

A primeira emisión o 29 de outubro, a cargo do grupo do alumando de 5º de E. Primaria, na que anuncian o programa de actividades que se está a levar na semana da celebración do Samaín e o Magosto.

E a segunda emisión, o 30 de outubro, realizada polo alumnado de 6º de E. Primaria, na que contan un pouquiño, despois de facer investigación, as orixes destas celebracións.

Alumnado de 5º e 6º de Primaria durante as gravacións.

Pódense escoitar estas emisións na páxina do Centro:

https://www.edu.xunta.gal/centros/cpijosegarciaourense/node/2211#attachments

Representación de "A cea de ánimas" e "O home do sombreiro"

O alumnado de PDC representou para diferentes cursos de Primaria e Secundaria a "Cea de ánimas" e "O home do sombreiro".

A "Cea de ánimas" partía dunha introdución que nos falaba da tradición e nos poñía en situación:

"Galicia conta cunha tradición de Defuntos moi potente.

Se algo lles gustaba aos nosos antepasados era lembrar os seus mortos, e todo o que tiña que ver cos defuntos.

As ánimas e a morte estaban moi presentes no día a día, máis aínda durante o ciclo de inverno, cando os días son curtos e a escuridade se fai dona de todo.

A día de hoxe, hai moitos ritos que, por desgraza, caeron no esquecemento, ou que xa non se practican aínda que os máis maiores os lembren ben.

Na época de Defuntos, "cando se supón que se abren as portas do alén, que así se lle chama ao máis alá, os nosos finados veñen facernos compaña".

Existía, e aínda existe nalgúns lugares, o costume de deixar a lareira acesa para que se quentasen as ánimas dos defuntos da casa.

Tamén lles deixaban a comida enriba da mesa para que comesen, por iso non se recolle antes de marchar para a cama.

A noite de Defuntos en Galicia era "unha forma de entrar en comuñón cos mortos, na que os teus defuntos che viñan a facer compaña".

Tanto é así que nalgunhas zonas mesmo había unha cadeira máis e un prato con cubertos na mesa para esa persoa que faltaba.

Xunto a esta tradición está a de non varrer a casa polas noites, porque "é o momento no que están as ánimas presentes”.

A mesa que vedes posta está por se veñen as ánimas dos que algún día habitaron nas casas que había antes onde hoxe está o colexio. Escoitade...parece que alguén chama á porta."

Momentos durante a representación

Os atentos e sorprendidos espectadores

"O home do sombreiro" é unha adapatación teatral feita polo seu profesor, Xulio Pérez Pereiras, dun relato de Paula Carballeira, publicado no seu libro Trece avisos.

Durante a representación

Versión teatral de As bruxas, de Roald Dahl

Nesta semana de celebración do Samaín, os alumnos de Oratoria de 4º da ESO acodiron ás aulas de 3º, 4º, 5º e 6º de EP para representar unha breve pero divertida peza teatral, baseada nun capítulo da novela AS BRUXAS, de Roald Dahl. 

Os alumnos de primaria puideron comprobar como as nosas bruxas estaban a tramar un plan para exterminar a todos os nenos do mundo, incluídos os do CPI de Mende. 

3º de Primaria

4º de Primaria

5º de Primaria

6º de Primaria

Estas bruxas mesmo se atreveron a ir á sala de profesores, dispostas a aniquilar tamén ao profesorado do noso centro. 

Conseguirán facelo???

Que libros len os persoeiros da nosa biblioteca?

 

O home tan fraquiño que senta ao cabo da mesa le Un ollo de vidro, memorias dun esquelete de Afonso Daniel Rodríguez Castelao.

"Eu nacín, medrei e fíxenme home, e un bo día enfermóuseme un ollo. Fun aos médicos e lambéronme unha manchada de cartos e no remate de contas o ollo sandar sandou, pero quedoume grolo. Por aquel tempo tiña un galo tan amante que viña comer na miña man. Chamáballe Tenorio.

Un día estando eu agachado cos graos de millo na cunca das mans, veuse cara min, paseniñamente, tripando a terra con aquel de señorón fidalgo. Plántase diante de min, ergue o pescozo para fitar de perto10, quizais burlonamente, aquel meu malfadado ollo grolo e, cavilando que sería cousa de manxar, axeitoume un peteirazo tan ben dirixido que me deixou torto. Agora si, os médicos, despois de lamberme outra manchada de cartos, puxéronme un ollo de vidro, tan ben imitado que bulía e todo.

A cantas mulleres engaiolei chiscándolles o ollo de vidro…!

Morrín entre cobertores como morren acotío os bos homes, e ben afeitado e ben peiteado e co meu traxe dos días de festa —que por certo levoumo o enterrador ao día seguinte de enterrarme— fun para debaixo dos terróns sen que ninguén se lembrase de quitarme o ollo de vidro.

Deitado na miña caixa de pino repousei moitísimos días, tantos que perdín a conta. Apodrecín axiña e aos poucos días de enterrado comenzaron os vermes a facerme cóchegas.

Cómpre dicir que aquí non está permitido presentarse en sociedade con farrapos de carne fedenta apegados nos ósos, pois os esqueletos, que non ven nin comen, olen tan ben coma os vivos; así foi que namentres os vermes non manxaron a pouca freba que trouxen, non puiden erguerme.

Foi unha noite de luar cando saín da cova por primeira vez. Traballiño me custou desentoller as pernas e cando me erguín e botei a miña cachola fóra da terra, fiquei pasmado... Aquel ollo de vidro que de nada me servira na vida sérveme agora para mirar.

Tolo de contento quitei o ollo, deille catro bicos e volvino a pór no seu sitio.

Dun pulo brinquei da cova e fun cara ao rueiro dos esqueletos."

A señora que vemos de costas le A meiga chuchona de Jacobo Paz Limia.

"Teño medo na casa da avoa, algúen fai ruídos arrepiantes pola noite...

Quen será?

Que busca?"

Canto pesa a nosa cabaza?

O alumnado de Mende participa no concurso convocado polo Grupo de Biblioteca. Trátase de adiviñar o peso da nosa cabaza e quen atine ou se aproxime máis levará o premio sorpresa.

Aínda que hai quen segue a ler, imperturbable ante calquera tipo de distración.

A LENDA DOS ZONCHOS

Este ano dedicamos algunhas actividades e parte da decoración da biblioteca á lenda dos zonchos, que relaciona o día das ánimas co produto estrela dos nosos magostos: a castaña.

Foi a nosa compañeira Patricia quen tivo a idea e nos informou sobre ela. 

Has de cantar,

que che hei de dar zonchos;

has de cantar,

que che hei de dar moitos

(Cantares Gallegos, Rosalía de Castro)

 

Coa chegada de novembro facemos os magostos, esa celebración onde a comida consiste fundamentalmente en castañas asadas” e tamén festexamos o Samaín e os días de Defuntos e Todos os Santos. En relación a eles, os magostos, semellan unha sorte de banquetes funerarios, ou ‘comida en honra de todos os defuntos da parroquia’, que se celebran en moitas culturas do mundo.

 Cómpre lembrar que varias fontes consideran o castiñeiro como unha árbore funeraria. É dicir, estamos nun tempo do calendario que está cheo de ritos e tradicións fúnebres, probablemente milenarias. Un exemplo é o modo en que debe morrer o lume dun magosto, que non se pode apagar e hai que deixalo esmorecer por si só, para que se poidan quentar as almas vidas do alén, ás que tamén lles debemos deixar as castañas sobrantes.

ZONCHO é unha das palabras que a nosa lingua ten para designar as castañas cocidas. Un nome como os múltiples que existen para nomear os distintos tipos de castañas, un dos produtos galegos máis importantes da gastronomía do país durante centos de anos ata que foi sendo substituída pola pataca. Con todo, a castaña segue sendo moi importante na cultura gastronómica e popular de Galicia e está asociada a moitas das nosas tradicións, entre elas, o Samaín, o Magosto ou o Nadal.

 Unha das tradicións relacionadas coa veneración ou a prevención cos mortos é a dos COLARES DE ZONCHOS, “castañas cocidas coa pelica” que cunha agulla e un cordel se enfían como se fosen as doas dun rosario. Estes colares póñenselle no pescozo ás crianzas nos días 1 e 2 de novembro, especialmente no día de Defuntos, para ir ao camposanto, este colar sérvelles por unha banda de amuleto protector contra os espíritos, por outra, como elemento liberador, xa que, por cada castaña agasallada e comesta sálvase unha alma. Esta tradición segue manténdose viva en moitos lugares do norte do territorio.

Decoración con lendas e colares

Esta decoración convive con outras figuras propias da época. 

Se vés á biblioteca estes días, ten especial coidado en gardar silencio, que hai xente lendo.

DÍA DAS ESCRITORAS

O día 18 de outubro celebramos o Día das escritoras lendo diferentes fragmentos dalgunhas obras da nosa escritora máis célebre, Rosalía de Castro, ou das populares Fina Casalderrey e Elena Gallego Abad, autora da recoñecida saga de Dragal, entre outras.

Pero, sen dúbida, a que máis cautivou ao alumnado foi a popular e televisiva Paula Carballeira. Despois de mergullármonos na biografía desta escritora, contacontos e actriz; a lectura do fragmento inicial dunha das súas últimas obras, Daniel no Peirao (2023), cautivou ao alumnado, espertando a súa curiosidade por ler este texto centrado nun episodio da infancia de Castelao.

    ALUMNADO DURANTE A ACTIVIDADE